Izložba „SPC i ruska emigracija (1920-1940)“

U svečanoj sali Doma Vojske Srbije u Beogradu otvorena je redovna godišnja izložba arhivskih dokumenata iz Arhiva Srpske Pravoslavne Crkve na temu „Srpska Pravoslavna Crkva i ruska emigracija 1920-1940. godine“. Autor izložbe i pratećeg kataloga je Radovan Pilipović, direktor Arhiva SPC. Recenzenti kataloga su dr Aleksej Timofejev (Filozofski fakultet u Beogradu) i dr Miroslav Perišić direktor Arhiva Srbije. Ova arhivistička izložba se sastoji od 121 eksponata (dokumenata, fotografija, plakata, letaka i novina). Izložba je posvećena 80-godišnjici upokojenja velikog ruskog arhijereja, mitropolita kijevskog i galickog i predstojatelja Ruske Pravoslavne Zagranične Crkve Antonija Hrapovickog (1863-1936).

foto: spc.rs

Ruska emigracija na Balkanu predstavlja istorijski fenomen koji poslednjih decenija sve više privlači pažnju istoričara. Iako su radovi na ovu temu brojni, a mnogi od njih se odlikuju kvalitetom i istraživačkim rezultatima, nekorišćeni arhivski izvori uvek iznova bacaju novo i jarko svetlo na pojedine aspekte. Upravo je takav slučaj sa arhivskom građom iz Arhiva Srpske Pravoslavne Crkve, koja je istraživačima i proučavaocima prošlosti gotovo nepoznata.

Patrijarh srpski Varnava (1930-1937) bio je pravi pokrovitelj ruske crkvene emigracije i ruskih izbeglica uopšte. Kao ruski đak, vaspitanik Sanktpeterburške duhovne akademije primio je monaški postrig 1905. godine iz ruku tadašnjeg rektora arhieiskopa Sergija Stragorodskog, potonjeg zamenika mjestobljustitelja patrijaraškog trona u Moskvi (1927-1936), patrijaraškog mjestobljustitelja (1936-1943) i patrijarha ruskog (1943-1944). Isto tako, patrijarh Varnava je dobro poznavao mitropolita Antonija Hrapovickog još iz godina pre Prvog svetskog rata. Položaj Ruske crkve u celini ga je pogađao, a njegova posrednička uloga u mirenju crkvenih predstavnika ruskog Zarubežja bila je iskrena i dobronamerna (1935). Takođe i progoni religije u Sovjetskom Savezu su bili predmet prvog patrijarhovog obraćanja srpskoj pastvi, i to o Božiću 1930. godine.

foto: spc.rs

Ruska emigracija, rusko sveštenstvo, bogoslovi i vernici doneli su pravoslavnim Srbima svoju osobitu pobožnost, vekovima osveštanu i običajima potvrđenu. Ta specifična „ruska duša“ utkala se u život ujedinjene i obnovljene Srpske Patrijaršije u XX veku, potvrdivši još jednom da su srpsko-ruske crkvene veze neraskidive, potvrđene kao prijateljske, i u teškom vremenu za oba naroda kao što je to bio XX vek.

U popunjenoj sali Doma Vojske Srbije okupljenima su se obratili direktor Medija centra „Odbrana“ Vojske Srbije pukovnik Stevica Karapandžin, autor izložbe i Njegova Svetost Patrijarh Srpski Gospodin Irinej. Ovom izložbom se pokazuje deo neobjavljene građe centralnog arhiva naše pomesne Crkve koji se odnosi na važnu temu iz novijeg perioda dubokih istorijskih veza srpskog i ruskog naroda, „jednokrvne i jednoverne braće“, kako je podvukao Patrijarh Irinej. Njegova Svetost Patrijarh Srpski Gospodin Irinej istakao je važnost istorijskih podsećanja, predočivši kakve napore čini Srpska Pravoslavna Crkva da reši adekvatan smeštaj arhivske građe kao kulturne baštine.

Njegova Svetost je, takođe, istakao pitanje Arhiva SPC i potrebu rešavanja smeštaja u odgovarajuću zgradu važne arhivske dokumentacije. Otvaranju izložbe su prisustvovali: Njegovo Preosveštenstvo vikarni episkop toplički Gospodin Arsenije, glavni sekretar Svetog Arhijerejskog Sinoda protojerej-stavrofor dr Savo B. Jović, državni sekretar Nenad Nerić, Njegova Ekselencija ambasador Rusije u Srbiji Aleksandar Čepurin, protojerej-stavrofor Petar Lukić. O samoj tematici izložbe i izazovima rada Arhiva SPC govorio je autor izložbe i direktor istog Radovan Pilipović.

foto: spc.rs

Izvor: http://www.novipolis.rs/e-hronika/29866/izlozba-spc-i-ruska-emigracija-1920-1940.html