ISTORIJA SRPSKE CRKVE

ISTORIJA SRPSKE CRKVE
 

 
Hrišćanstvo kod Srba
 
Kao što smo kazali napred za vlade vizantijskog cara Vasilija Makedonca pokrstio se raški župan Mutimir oko 879. godine. Njemu je car poslao vladiku i mnoge sveštenike. Episkop je stanovao u gradu Rasu a katedrala mu je bila crkva Svetog Petra i Pavla. Raški episkop bio je potčinjen dračkom mitropolitu. Za života cara Vasilija Mutimir je bio pod političkim uticajem Vizantije, te je to hrišćanstvo bilo nesumnjivo grčko sa grčkom službom i grčkim jezikom. No posle smrti cara Vasilija i Mutimira političke se prilike menjaju. Vizantija slabi i Srbi polagano potpadaju pod vlast Bugara za vlade cara Simeuna (893-927), tako da posle Zaharija Pribisavljevića Simeun na mesto domaćih župana postavlja Bugare.
Car Simeun je u svojoj državi zavodio slovenski jezik te verovatno da je u X veku i u Raškoj slovenska služba potisla grčku.
Posle smrti Simeuna raški župan bio je Časlav, (931-960). Vizantija je onda mirovala, a na bugarskom prestolu bio je car Petar (927-969) za čije se vreme najviše širila slovenska knjiga, te možemo pretpostaviti da je u Časlavovoj državi cvetala takođe slovenska književnost.
Car Jovan Cimiskije (971-972) srušio je i Bugarsku i Srbiju te ih obe potčinio pod svoju vlast. No njegova vladavina nije dugo trajala, svega četiri godine, 972-976. Kad on umre, oko prestola nastadoše razdori, te se ne može pretpostaviti da je bila neka velika promena u crkvenom pogledu kod Srba.[1]
Kao što je poznato, posle smrti Cimiskija beše se podigla Zeta na čelu sa knezom Vladimirom. Sem toga u Makedoniji uspe ustanak sinova prespanskoga kneza Nikole pod carem Samuilom (976-1014). Samuilo je osnovao veliku državu koja se prostirala na severu do Save i Dunava, na jugu do Korintskog zaliva, na istoku do Rodopa. Da bi se mogao venčati carskom krunom, on u Ohridu proglasi patrijaršiju i pod Ohridsku patrijaršiju potčini sve crkve u svojoj carevini, u tom broju i Rašku episkopiju. Od toga vremena Raška episkopija prestaje biti potčinjena Dračkoj.
No kad je propala Samuilova država (1018) nije propala i Ohridska patrijaršija; car Vasilije II (976-1025) priznao je autokefalnost, samo je degradirao na stepen arhiepiskopije, te se ona sve do svog ukidanja u istoriji i naziva Ohridska arhiepiskopija. Pod nju je potpala i Raška episkopija.
Mi nemamo podataka o tome ko su bili apostoli hrišćanstva kod nas Srba koji su bili isposnici što su preobratili prost narod u hrišćanstvo, ali imamo predanja na osnovu kojih su pozniji srpski vladaoci podizali velike i slavne zadužbine na mestima gde bi se podvižnici ispaštali. To nam daje pravo da zaključimo da je pokrštavanje masa išlo istim putem na severu kao i u južnoj Srbiji. Moglo bi se kao verovatno uzeti i mišljenje da kad su učenici Metodijevi bili proterani iz Moravske da su mnogi prebegli knezu Mutimiru i nastanili se u srpskim zemljama.
Što se tiče pitanja na kom je jeziku vršena služba za vreme Samuila nesumnjivo je da je to moralo biti samo na slovenskom jeziku.
 

1. Bugarska je patrijaršija tom prilikom uništena i bugarska je crkva potpala pod Carigradsku patrijaršiju sve do XIII veka, kada je pod Asanom II bila obnovljena Druga patrijaršija 1235. sa sedištem u Trnovu.