ISTORIJA SRPSKE CRKVE
Hrišćanstvo kod Srba
Kao što smo kazali napred za vlade vizantijskog cara Vasilija Makedonca pokrstio se raški župan Mutimir oko 879. godine. Njemu je car poslao vladiku i mnoge sveštenike. Episkop je stanovao u gradu Rasu a katedrala mu je bila crkva Svetog Petra i Pavla. Raški episkop bio je potčinjen dračkom mitropolitu. Za života cara Vasilija Mutimir je bio pod političkim uticajem Vizantije, te je to hrišćanstvo bilo nesumnjivo grčko sa grčkom službom i grčkim jezikom. No posle smrti cara Vasilija i Mutimira političke se prilike menjaju. Vizantija slabi i Srbi polagano potpadaju pod vlast Bugara za vlade cara Simeuna (893-927), tako da posle Zaharija Pribisavljevića Simeun na mesto domaćih župana postavlja Bugare.
Car Simeun je u svojoj državi zavodio slovenski jezik te verovatno da je u X veku i u Raškoj slovenska služba potisla grčku.
Posle smrti Simeuna raški župan bio je Časlav, (931-960). Vizantija je onda mirovala, a na bugarskom prestolu bio je car Petar (927-969) za čije se vreme najviše širila slovenska knjiga, te možemo pretpostaviti da je u Časlavovoj državi cvetala takođe slovenska književnost.
Car Jovan Cimiskije (971-972) srušio je i Bugarsku i Srbiju te ih obe potčinio pod svoju vlast. No njegova vladavina nije dugo trajala, svega četiri godine, 972-976. Kad on umre, oko prestola nastadoše razdori, te se ne može pretpostaviti da je bila neka velika promena u crkvenom pogledu kod Srba.[1]
Kao što je poznato, posle smrti Cimiskija beše se podigla Zeta na čelu sa knezom Vladimirom. Sem toga u Makedoniji uspe ustanak sinova prespanskoga kneza Nikole pod carem Samuilom (976-1014). Samuilo je osnovao veliku državu koja se prostirala na severu do Save i Dunava, na jugu do Korintskog zaliva, na istoku do Rodopa. Da bi se mogao venčati carskom krunom, on u Ohridu proglasi patrijaršiju i pod Ohridsku patrijaršiju potčini sve crkve u svojoj carevini, u tom broju i Rašku episkopiju. Od toga vremena Raška episkopija prestaje biti potčinjena Dračkoj.
No kad je propala Samuilova država (1018) nije propala i Ohridska patrijaršija; car Vasilije II (976-1025) priznao je autokefalnost, samo je degradirao na stepen arhiepiskopije, te se ona sve do svog ukidanja u istoriji i naziva Ohridska arhiepiskopija. Pod nju je potpala i Raška episkopija.
Mi nemamo podataka o tome ko su bili apostoli hrišćanstva kod nas Srba koji su bili isposnici što su preobratili prost narod u hrišćanstvo, ali imamo predanja na osnovu kojih su pozniji srpski vladaoci podizali velike i slavne zadužbine na mestima gde bi se podvižnici ispaštali. To nam daje pravo da zaključimo da je pokrštavanje masa išlo istim putem na severu kao i u južnoj Srbiji. Moglo bi se kao verovatno uzeti i mišljenje da kad su učenici Metodijevi bili proterani iz Moravske da su mnogi prebegli knezu Mutimiru i nastanili se u srpskim zemljama.
Što se tiče pitanja na kom je jeziku vršena služba za vreme Samuila nesumnjivo je da je to moralo biti samo na slovenskom jeziku.
NAPOMENA:
- Bugarska je patrijaršija tom prilikom uništena i bugarska je crkva potpala pod Carigradsku patrijaršiju sve do XIII veka, kada je pod Asanom II bila obnovljena Druga patrijaršija 1235. sa sedištem u Trnovu.
KOMENTARI